ELEGANTIE

V 95, 3: Similia huic [scil. migrare] sunt emigrare, demigrare, commigrare

DEFINIZIONE

  1. Cambiare dimora, trasferirsi
  2. Morire (in unione a de/ex + ablativo o a un complemento di separazione/allontanamento, ad es. vita)

FREQUENZA

  • De vero bono: I 23, 2 («Iidem tamen paulatim ab illa agresti vita recesserunt et in dies magis nitore quodam vivendi delectati sunt qui ubicunque semel pedem posuit tanquam dominus nunquam domo demigravit»). III 24, 19 («Itaque si cuncta nobis ad votum, […], divina quadam virgula suppeditarentur et iuventa ipsa pocula ministraret, tamen esset quam primum ad illa tanto maiora et semper permanentia demigrandum et ad Deum, […], festinandum»)
  • Ad Alfonsum regem epistola II 2, 175-176: «Quot porro addemus annos donec Romam demigravit [scil. Tanaquil]? Neque enim statim nupta e patria sibi demigrandum putasset; […]»
  • Gesta Ferdinandi I 5, 7: «Tandem hinc machinis discussa muri parte, illinc ariete subruente turrim, intra tricesimum diem, ex quo die obsidere ceptum est, deditionem facere coguntur, ut cum binis vestibus demigrent»
  • Antidotum in Facium: I 14, 38 (cit. Gesta Ferdinandi I 5, 7). II 3, 39 (cit. Cic. Rab. perd. 30: «ut Cicero, Pro Rabirio: ‘Ad deorum religionem et sanctimoniam demigrasse’»)

CORRISPONDENZE

LATINO CLASSICO E TARDO-ANTICO

ThlL V/1: 483-484, s.v. demigro: «legitur inde a Plauto […] i. q. decedere, abire, proficisci», come in Forcellini, s.v. emigro: «Neutrorum more emigro est idem ac migro, extra migro, abeo». In sostanza, emigro, demigro e commigro sono sinonimi di migro.

LATINO MEDIEVALE

Blaise med., s.v. demigro: «mourir», «exiler»; Niermeyer, s.v. demigrare: «décéderto decease»; DMLBS, s.v. demigrare: «to wander (away)».

LATINO UMANISTICO

Le Ver e Nebrija non ne fanno menzione. Perotti lib. 1, epig. 115, 7: «Demigro et emigro et commigro idem fere, quod migro». Calepino, s.v. migro: «Demigro, de loco discedo».

NOTA CRITICA

In definitiva, Eleg. V 95, 3 permette a V. di rimarcare i valori di demigrare, le cui accezioni si mantengono inalterate nel corso dei secoli.